Bu yazıda, farklı kripto cüzdan türlerini ve değerli kripto paralarınızın güvenli bir şekilde saklanması için neye ihtiyacınız olduğunu ele alacağız. Dijital cüzdan kullanmanın nedenlerini, nasıl farklı olduklarını ve ihtiyaçlarınıza en uygun cüzdan türünün hangisi olduğunu keşfedeceğiz.
Kripto dünyasına yeniyseniz, mevcut bulunan cüzdan seçeneklerinin sayısı sizi şaşırtabilir. Bu sektörün yabancısı olanlara göre Bitcoin ve diğer dijital varlıklar gizemli ve karanlık bir alanda yer alıyor, ancak büyük FinTech’lerin (finansal teknoloji şirketlerinin) destek vermelerinin ve kullanıcıların Bitcoin gibi dijital varlıkları yönetmelerini kolaylaştırmasının bir nedeni var.
Bitcoin cüzdanı nedir ve neden gereklidir?
Bitcoin cüzdanına sahip olmak, ‘cebinizde bir İsviçre Banka Hesabı’na’ sahip olmakla karşılaştırılır. Bitcoin, Ethereum, XRP veya diğer dijital varlıklarınız için bir saklama tesisi olarak işlev görür.
Bir kripto cüzdanı koinlerinizi tam olarak içerisinde barındırmaz, ancak bunları göndermek veya harcamak için gereken özel anahtarları (‘şifre’) tutar. Koinler aslında dijital varlık işlemlerinin dağıtılmış bir kaydı olan blokzincirinde bulunur.
Bir cüzdan sayesinde ailenize, arkadaşlarınıza veya satıcılara kripto para gönderebilir, başkalarından koin alabilir, portföyünüzün değerini görebilir veya bir varlık ile diğeri arasında değişim yapabilirsiniz. Bazı cüzdanlar, çeşitli ödeme yöntemlerini kullanarak kripto satın almanıza bile olanak sağlar.
Bitcoin ve diğer kripto paralar için blokzinciri cüzdan türleri
Kripto paranızı güvenli bir şekilde saklamak için birkaç olasılığı ele alalım.
1. Cüzdan Türü: Emanet edilemeyen (Non-custodial) cüzdanlar
Emanet edilemeyen bir cüzdanla, çevrimdışı olarak güvenliğini sağlamanız gereken bir özel anahtar alırsınız. Özel anahtara sahip olmanız ve bunu kimseyle paylaşmamanız koşuluyla, karşılık gelen varlıkları kontrol etmek ve harcamak sizin görevinizdir.
Böylelikle telefonunuzu veya dizüstü bilgisayarınızı kaybetseniz veya söz konusu yazılımı silseniz bile, özel anahtarınıza sahip olduğunuz sürece koinlerinizi kaybetme riski yoktur.
Emanet edilemeyen cüzdanlar şunları içerir:
Kâğıt cüzdanların bir QR kodu veya tam anlamıyla bir kâğıda basılmış bir özel anahtarı vardır.
Metal cüzdanlar, genellikle oyun kartı büyüklüğünde metal (Titanyum gibi) parçalardır. Özel anahtarınız, sahip olduğunuz dijital varlıklara erişiminizi daha dayanıklı bir yaklaşımla korumak amacıyla bu parçaların üzerine işlenir.
Dijital donanım cüzdanları, emanet edilemeyen cüzdanların en yaygın türüdür. USB veya Bluetooth üzerinden bağlanan küçük elektronik cihazlardır. Bilgisayar virüslerinden ve kötü amaçlı yazılımlardan etkilenmeyen (çevrimdışı oldukları için) bu cihazlar, genellikle bir PIN kodu ve iki faktörlü kimlik doğrulama (2FA) gibi ek güvenlik yöntemleri sunar. Özel anahtarlarınız donanım cüzdanında kriptografik olarak güvenceye alınır. Hiçbir zaman saldırıya veya kopyalanmaya maruz kalmaz ve tüm işlemler çevrimiçi yerine cüzdan ile doğrulanır.
Kötü niyetli biri bir şekilde anahtarlarınızı bulmadığı, özel anahtarınızı sakladığınız yeri unutmadığınız veya bir sel veya yangında kaybetmediğiniz… veya hırsızların cüzdana erişmesine izin veren sahte cüzdanlardan indirmediğiniz sürece kriptonuz emanet edilemeyen cüzdanlar ile güvenlidir.
Kripto paranın merkezi olmayan doğası nedeniyle, kripto cüzdanınızın ‘özel anahtarlarını’ tam olarak kontrol edebildiğiniz sürece hiç kimse paranızı çalmak için ‘cüzdanınıza giremez’ (en azından bugünün kriptografi standartlarına göre).
Ancak bunun bir dezavantajı var. Özel anahtarlarınızı kaybederseniz, sıfırlama şansınız veya anahtarınızı size tekrardan verecek bir şirket, banka veya sorumlu yoktur.
Bu nedenle kripto para sahiplerinin büyük bir çoğunluğu, şifre koruma özelliği olan güvenli cüzdanlar için Kriptomat gibi bağımsız bir saklama hizmeti kullanmayı tercih ediyor. Yani kimliğinizi kanıtlayarak, kripto paranıza erişmek için Kriptomat cüzdanınıza erişim sağlayabilirsiniz.
Cüzdan Türü 1: Emanet edilebilen (Custodial) cüzdanlar
Emanet edilebilen kripto cüzdanlarında kullanıcıya özel bir anahtar verilmez. Bunun yerine emanetçi – genellikle bir borsa – kriptonuzu çoklu imza gibi çeşitli güvenlik mekanizmaları aracılığıyla koruyarak bir banka gibi davranır.
Özel anahtarlarını kaybederek dijital varlıklarına erişemeyeceklerinden korkan kişiler için uygun bir seçenektir.
Borsalar yıllar içinde birçok kez hacklenmiş ve kullanıcılar para kaybetmiş olsa da, saygın kripto şirketleri kullanıcıların varlıklarını korumak için son derece güvenli soğuk depolamayı kullanıyorlar.
Bitcoin cüzdanı: Farklı cüzdan türlerinin avantajları ve dezavantajları
Sıcak cüzdanlar (Çevrimiçi, Mobil)
Avantajları: Bu cüzdanlar, genellikle kripto para alım satımı yapmanıza da izin veren çeşitli çevrimiçi hizmetlerde bulunur. Sonuç olarak, neredeyse sınırsız sayıda işlemi hızlı ve kolay bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz. Çevrimiçi ve yazılım cüzdanları genellikle ucuz veya ücretsizdir (çünkü genellikle açık kaynaklıdırlar). Çoğu kişinin akıllı telefonu olduğu için mobil cüzdanlar kullanışlı olabilir. Alıcının kripto cüzdanı adresinin QR kodunu taramak için telefon kameranızı kullanabileceğiniz için işlem yaparken kullanımı kolaydır.
Dezavantajları: Sürekli olarak internete bağlı bir cüzdanın bariz bir zayıflığı vardır: hacklemelere karşı savunmasız olabilir. Bu nedenle, cüzdanı sunan hizmetin sahiplerine gerçekten güvenmiyorsanız uzun vadeli saklama için uygun değildir.
Soğuk cüzdanlar (Donanım, Kağıt, Yazılım)
Avantajları: Bu cüzdanlar internete bağlı olmadığı için uzun süreli saklamalar için oldukça güvenlidir. İnternet bağlantısı yalnızca kripto para gönderirken gereklidir. İşlemlerin alıcı tarafı olarak onay vermenize gerek olmadığı için kripto para alırken internet bağlantısı kurmanız gerekmez. İşlem, cüzdanınızın tüm işlem geçmişinin saklandığı blok zincirinde gerçekleştirilir. Gönderenin yalnızca sizin açık adresinizi bilmesi yeterlidir. Bu, aynı zamanda kripto paraları bağışlar için ideal hale getirir. Ayrıca, özellikle kâğıt cüzdan tercih ederseniz, tamamen ücretsiz bir Bitcoin cüzdanı edinebilirsiniz.
Dezavantajları: Dondurulmuş yiyecekler yemeden önce çözülmelidir. Soğuk cüzdanlar da ilk önce internete bağlanmaları gerektiği için buna benzerdir. Bu yüzden süreç uzar ve yeni başlayanlar için zor gelebilir. Ayrıca donanım cüzdanları nispeten pahalı olabilir, ancak bu fiyat genellikle ek güvenlik önlemleriyle telafi edilir.
Soğuk cüzdanlar çok daha güvenli olarak kabul edildiği için genellikle büyük miktarlardaki dijital varlığınızı saklamak için önerilir. Öte yandan sıcak cüzdanlar, varlıklarınıza ve alım satımlarınıza sık erişmek için daha uygundur.
Bitcoin cüzdanları nasıl çalışır?
Bir Bitcoin cüzdanı iki parçadan oluşur. İlk parça, cüzdanın başkalarıyla paylaşılabilen açık anahtarıdır (açık adres olarak da adlandırılır). İkinci parça, asla açıklanmaması gereken özel bir anahtardır. Açık Bitcoin adresinizi e-posta adresiniz ve özel anahtarınızı şifreniz gibi düşünebilirsiniz.
İşlemleri şifrelemek için özel anahtar kullanılırken, şifre çözme için açık anahtar kullanılır. Bu nedenle özel anahtarın güvende tutulması gerekir. Özel anahtara erişimi olan herkes aynı zamanda cüzdanın da sahibidir. Açık anahtar, üçüncü şahıslarla paylaşmak içindir ve Bitcoin adresinin sahibi olduğunuzun kanıtlamak için kullanılır.
Özel ve açık anahtarların birleşimi bir dijital imza oluşturur. Bu, cüzdan sahibinin kimliği hakkında güvenli bir dijital referans oluşturmayı amaçlayan özel bir dijital kriptografi türüdür. Dijital imzalar aidiyeti kanıtlar ve varlıklarınızı kontrol etmenize izin verir.
Bu şaşırtıcı gelebilir, ancak bir Bitcoin cüzdanı bir kâğıda da yazılabilir. Basitçe bir kâğıdın üzerine düz metin olarak yazılmış açık ve özel anahtarlar ve ilgili QR kodları bulunur. Güvenli bir şekilde saklama için ihtiyacınız olan tek şey budur. Bitcoin, mesela bir USB sürücüsüne dijital bir dosya yüklemek gibi herhangi bir yerde saklanamaz. Tüm Bitcoin bilgileri, dünya çapında binlerce insan tarafından yönetilen merkezi olmayan bir blokzincirinde saklanır.
Özel anahtarlar ve ana anahtar kelimeler (master seed) – blockzinciri cüzdan güvenliği hakkında teknik ayrıntılar
Ana anahtar kelime (master seed), bir araya getirildiğinde özel anahtarınızın veya ‘gizli anahtarınızın’ şifrelenmiş bir versiyonunu temsil eden bir kelime listesidir. Yani ana anahtar kelime, kriptografik sırlarınızın kilidini açan bir anahtardır, sadece genel bir parola veya PIN değildir. İlk kurulumda cihazınız tarafından oluşturulan rastgele seçilmiş kelimeler bütünüdür. Cihazınıza erişimi kaybederseniz, bu kelimeler bütünüyle aynı türden başka bir cihazda varlıklarınıza erişim sağlayabilirsiniz.
En sık kullanılan standart BIP 39 ‘dur. Cihazınız, 24 kelimeden oluşan ana anahtar kelimenin 2256 farklı kombinasyonunu oluşturmak için 2048 kelimelik bir kelime seti kullanır. Bu sayı yüksek gelmediyse veya üslü sayıları hayal etmekte zorlanıyorsanız, kombinasyon sayısına tam olarak yazılmış haliyle bir göz atalım: 115,792,089,237,316,195,423,570,985,008,687,907,853,269,984,665,640,564,039,457,584,007,913,129,639,936.
Bu yaklaşık 1.158 x 1077’dir.
Birinin ana kelimelerinizi tahmin etme (veya kaba kuvvet saldırısı gerçekleştirme) ve böylece varlıklarınıza erişme şansı aşırı derecede düşüktür.
Kriptomat Bitcoin Cüzdanı
Kriptomat, kriptoloji uzmanı olmayan herkes için işleri basitleştirerek, sayıları sürekli artan desteklenen kripto paraları güvenli bir şekilde saklayabileceğiniz kullanıcı dostu bir kripto cüzdanına erişim sunar.
Bitcoin Cüzdanı Hakkında SSS
Bitcoin Cüzdanı: Nasıl başlamalıyım?
İlk Bitcoin cüzdanınız, değerli Bitcoin’leriniz için yüksek seviyede güvenlik sağlayan ve kullanımı kolay bir cüzdan olmalıdır. Yönetim Bilgi Sistemleri için ISO sertifikasına sahip AB lisanslı bir kripto para borsası olan Kriptomat cüzdanlarının hem kullanımı kolay hem de güvenlidir.
Bitcoin Cüzdanı: Hangi cüzdanı seçmeliyim?
Bir kripto cüzdanı seçmeden önce, seçeneklerinizi yukarıda belirttiğimiz cüzdanlara dair bilgiler ışığında gözden geçirmelisiniz. Değerlendirilecek sorular şunlardır: Cep telefonu mu yoksa bilgisayar mı kullanmayı tercih ediyorsunuz? Harici bir USB cihazla rahat eder misiniz? Uzun süreli saklama için mi satın alıyorsunuz yoksa kripto para ile düzenli olarak ödeme mi yapacaksınız? En iyi Bitcoin cüzdanı, ihtiyaçlarınıza göre en iyi kullanıcı deneyimini sağlayan cüzdan olacaktır.
Benim için en iyi Bitcoin cüzdanı hangi tür cüzdandır?
Kripto paralar değerlidir. Saklamak için kullandığınız cüzdan da öyle. Araştırmanızı yapın ve güvenliği erişilebilirlikle dengeleyen birini seçin. Varlıklarınızı koruyan doğru bir dijital cüzdan ile geceleri daha rahat uyuyacaksınız. Kripto para sektöründe oldukça yeniyseniz, başlangıç için normal bankanıza benzer şekilde kimlik doğrulamasına bağlı olarak sıfırlanabilen şifre koruması hizmeti sağlayan emanet edilebilen (custodial) bir hesaba güvenmek en kolayıdır. Kriptomat’ın kendi kullanıcı dostu emanet edilebilen kripto cüzdanı ile başlayın.
NOT
Bu metin, bir bilgilendirme metnidir ve bir yatırım tavsiyesi olarak görülmez. Yazarın veya hizmetin kişisel görüşünü ifade etmez. Herhangi bir yatırım veya alım satım risklidir, geçmiş getiriler gelecekteki getiriler için bir garanti değildir - yalnızca kaybetmeyi göz alabileceğiniz varlıkları riske atın.